Materiały do radzenia sobie ze złością Littsint są oparte na terapii kognitywnej. Słowo “kognitywny” oznacza “poznawczy”, a terapia kognitywna dotyczy wpływu, jaki nasze myśli wywierają na emocje oraz tego, jak postrzegamy działania, które możemy wybrać. Model ABC jest szeroko stosowany w terapii kognitywnej. Jego celem jest pomoc w systematycznej pracy nad zmianą zachowania poprzez naświetlenie powiązania pomiędzy sytuacją (A), myślą (B) i emocją (C). Rodzice ćwiczą swoją zdolność do otwierania się na różne interpretacje (B) danej sytuacji dotyczącej dziecka (A), stają się bardziej świadomi negatywnych myśli o samych sobie i dziecku (B) i uzyskują większą kontrolę nad swoimi emocjami (C).
Celem narzędzia do panowania nad złością Littsint jest pomoc rodzicom w uświadomieniu sobie negatywnych myśli o nich samych i ich dzieciach, aby mogli zakwestionować te myśli, zmienić swoje odczucia i dojść do pożądanych zachowań. Dzięki stosowaniu Littsint rodzice będą mogli ćwiczyć kontrolowanie swych własnych emocji i dzięki temu tworzyć lepsze, bardziej przewidywalne domy dla siebie i swoich dzieci.
Ćwiczenia do wykonania w domu:
- Jeśli zauważysz, że w twojej głowie pojawia się negatywna myśl (B) zawarta w Littsint, przerwij to, co robisz i daj sobie chwilę na zarejestrowanie sytuacji.
- Rozpoznanie negatywnej myśli blokuje bezpośrednie przejście od sytuacji (A) do emocji (C).
- Zastanów się nad tym, czy negatywna myśl (B) jest prawdą. Sięgnij do alternatywnej myśli (B) o dziecku (biała laska) oraz do alternatywnej i prawdziwszej myśli (B) o samej/samym sobie. Jaki ma to wpływ na twoje emocje (C) i poczucie panowania nad sytuacją (A)?
Większość rodziców odczuwa złość jak coś, co pojawia się nagle. Ta nagłość sprawia, że przechodzą bezpośrednio od sytuacji, w której na przykład dziecko nie reaguje (A) do negatywnej emocji, jaką jest gniew (C). Pierwszym wyzwaniem w doskonaleniu panowania nad gniewem jest zdanie sobie sprawy, że gniew tak naprawdę nie przychodzi do nas nagle – zawsze istnieje jakaś interpretacja (B) sytuacji (A), tłumacząca emocję (C).
Kiedy się złościmy, tracimy kreatywność i szerokie spojrzenie. To tak, jakbyśmy znajdowali się w tunelu, gdzie trudno zawrócić i gdzie dociera do nas zbyt mało informacji z otoczenia. Skupiamy się tylko na negatywnych myślach o nas samych i o dzieciach. Gdy nasze ciało reaguje na złość lub irytację, negatywne myśli o nas samych i o dziecku są postrzegane jako prawdziwe.
Myśl, że dziecko, które nie reaguje na nasze słowa nas nie szanuje (B) wzbudzi w nas emocję (C). Myśl, że dziecko koncentruje się na czymś innym (B) i posiada dobrze rozwiniętą umiejętność skupienia wzbudzi w nas inną emocję (C). Kiedy stajemy się bardziej świadomi, że zawsze mamy wybór interpretacji danej sytuacji, jesteśmy w stanie lepiej zapanować nad własnymi emocjami. Aby to zilustrować, wykonaj ćwiczenie “białej laski” w menu.
Celem ćwiczenia jest pokazanie, że nowa interpretacja (B) sytuacji (A) potrafi zmienić emocję (C) w jednej chwili. Nowa interpretacja wzmaga uczucie opiekuńczości i chęć pomocy zamiast złości i chęci skarcenia/wyrzucenia. Pytanie brzmi: które “białe laski”, czyli alternatywne interpretacje (B) sytuacji (A) możesz przypisać swojemu dziecku? Najczęstsze “białe laski” dotyczą myślenia o wieku dziecka (B) oraz o tym, że dziecko zachowuje się tak, jak większość jego rówieśników (B).
Lepsze radzenie sobie ze złością polega na ćwiczeniu bycia mniej samokrytycznym i znajdowaniu nowych interpretacji dla zachowań dzieci. Takie myślenie nie przychodzi samo i powinno być ćwiczone w danych sytuacjach z dziećmi.
Wyobraź sobie, że stoisz w kolejce. Nagle ktoś staje za tobą i kopie cię mocno w łydkę (A). Jakie myśli pojawiają się w twojej głowie, zanim się odwrócisz, żeby sprawdzić, kto to zrobił (B)? Jakie emocje się uruchamiają (C)? Co się dzieje z twoim ciałem? Co chcesz zrobić? Poświęć 2 minuty na zastanowienie się nad możliwymi odpowiedziami zanim zaczniesz czytać dalej.
Wyobraź sobie, że się odwracasz i widzisz niewidomego mężczyznę, który potrącił cię białą laską. Zadaj sobie ponownie te same cztery pytania. Poświęć 2 minuty na zastanowienie się nad możliwymi odpowiedziami zanim zaczniesz czytać dalej. Jak zmieniają się twoje myśli i emocje, i dlaczego?
Zdecydowana większość 800 rodziców, na doświadczeniach których opera się materiał Littsint, uważa, że taka sytuacja by ich rozzłościła lub przestraszyła (C), i że ich serce zabiłoby szybciej przed odwróceniem się. Najczęstsza jest myśl: “Co to za idiota kopie mnie po nogach?” (B) i chęć oddania kopniaka.
Kiedy osoby te odwracają się i widzą białą laskę (A), najczęstszą alternatywną myślą jest: “To niewidomy, więc nie zrobił tego specjalnie” (B). Ta nowa myśl sprawia, że w przeciągu kilku sekund serce zaczyna bić wolniej. U większości osób uczucie złości/strachu szybko ustępuje miejsca współczuciu. Jest im przykro z powodu niepełnosprawności mężczyzny i chcą mu pomóc.
Celem ćwiczenia jest pokazanie, że nowa interpretacja (B) sytuacji (A) potrafi zmienić emocję (C) w jednej chwili. Nowa interpretacja wzmaga uczucie opiekuńczości i chęć pomocy zamiast złości i chęci skarcenia/wyrzucenia. Pytanie brzmi: które “białe laski”, czyli alternatywne interpretacje (B) sytuacji (A) możesz przypisać swojemu dziecku? Najczęstsze “białe laski” dotyczą myślenia o wieku dziecka (B) oraz o tym, że dziecko zachowuje się tak, jak większość jego rówieśników (B).
Celem narzędzia do panowania nad złością Littsint jest pomoc rodzicom w uświadomieniu sobie negatywnych myśli o nich samych i ich dzieciach, aby mogli zakwestionować te myśli, zmienić swoje odczucia i dojść do pożądanych zachowań. Materiał jest oparty na terapii kognitywnej, która odnosi się do naszych wewnętrznych rozmów z samymi sobą oraz do wpływu, jaki negatywne myśli mają na nasze emocje i na zachowania, które wybieramy.
Na stronie startowej możesz wybrać wiek dziecka. Następnie zobaczysz okrąg z obracającą się wokół niego żółtą strzałką i czerwonym przyciskiem start/stop w środku. Pojawiające się teksty to 6 najczęściej spotykanych negatywnych myśli, jakie mają rodzice tuż przed eskalacją gniewu na dziecko. Dwukrotne stuknięcie w przycisk pokazuje 3 najczęstsze alternatywne myśli pomagające rodzicom uspokoić się w danej sytuacji z udziałem dziecka. Ponowne dwukrotne stuknięcie w przycisk pokazuje bardziej szczegółowe wyjaśnienie alternatywnych myśli.
Przerwanie negatywnych schematów myślenia i stworzenie poczucia kontroli nad emocjami wymaga praktyki. W dziale “Ćwiczenia do wykonania w domu” w menu znajdziesz sugestie ćwiczeń, jakie możesz wykonać w codziennych sytuacjach z udziałem dziecka.
Materiał filmowy zawarty w e-booku przedstawia więcej informacji na temat terapii kognitywnej, jaką stosuje Littsint. E-book można ściągnąć bezpłatnie ze strony littsint.no.